Your browser is outdated. Upgrade your browser for better user experience and security
In onze vergrijzende samenleving vormt het risico op dementie een groeiend volksgezondheidsprobleem. Er wordt verwacht dat tegen 2050 wereldwijd ongeveer 152 miljoen mensen aan dementie lijden. Gehoor en cognitie zijn echter onderling afhankelijk.
Mensen met gehoorverlies moeten een grotere cognitieve inspanning leveren dan mensen met een normaal gehoor om de auditieve informatie die ze ontvangen te begrijpen. En er bestaat nu bewijs dat onbehandeld gehoorverlies onafhankelijk geassocieerd is met een hoger risico op cognitieve achteruitgang/ dementie bij ouderen. Er wordt gedacht dat het tempo van cognitieve achteruitgang toeneemt met de ernst van gehoorverlies: mensen met mild gehoorverlies lopen bijna twee keer zoveel risico op dementie als mensen met een normaal gehoor, en mensen met ernstig gehoorverlies lopen bijna vijf keer zoveel risico erop. Ongeveer 40% van de gevallen van dementie zou echter kunnen worden voorkomen. Van de 12 potentieel wijzigbare risicofactoren die zijn geïdentificeerd op basis van wereldwijde prevalentiestatistieken, achtte de Lancet Commission on dementia, prevention, intervention, and care gehoorverlies als de belangrijkste.
Volgens professor Sarant bestaat er degelijk bewijs van een verband tussen gehoorverlies en cognitieve achteruitgang/dementie, maar weten we nog niet of dit verband oorzakelijk is. Gehoorinterventies, zoals hoortoestellen en cochleaire implantaten, kunnen de cognitieve functies verbeteren door in te werken op drie theoretische mechanismen:
Statistische gegevens geven aan dat het uitstellen van het begin van dementie met slechts één jaar de totale prevalentie met 10% zou kunnen verminderen, wat aanzienlijke besparingen zou opleveren op het gebied van levenskwaliteit en zorgkosten. Gehoorverlies treedt vaak vele jaren voor het begin van dementie op. Er bestaat dus een potentiële kans om gehoorverlies in een vroeg stadium te behandelen en de ontwikkeling van met gehoorverlies geassocieerde dementie te vertragen.
Het onderzoeksteam van professor Sarant (Universiteit van Melbourne, Australië) voert momenteel twee longitudinale observationele studies uit bij volwassenen ≥ 60 jaar met gehoorverlies die voor het eerst hoortoestellen of cochleaire implantaten gebruiken:
“De protocollen van beide studies zijn identiek, waardoor we de effecten van de gehoorinterventie op het hele spectrum van gehoorverlies kunnen meten, van de mildste tot de ernstigste vorm. Omdat dit geen RCT-studies zijn en we niemand een interventie ontzeggen, kunnen we een langere opvolging uitvoeren, wat essentieel is aangezien het proces van cognitieve achteruitgang naar dementie vele jaren of zelfs decennia duurt.”
“We vergelijken de resultaten van onze interventiegroepen met die van deelnemers aan de Australian Imaging Biomarkers and Lifestyle (AIBL) Flagship Study of Aging, een grootschalige longitudinale studie over de vergrijzing in Australië. Deelnemers aan AIBL hebben een normaal gehoor, behandeld of onbehandeld gehoorverlies. De ENHANCE-studie omvat ook een andere vergelijkingsgroep bestaande uit mensen met onbehandeld gehoorverlies, gerekruteerd in dezelfde audiologische kliniek als de gebruikers van hoortoestellen.”
In totaal komen er 3 belangrijke conclusies naar voren uit de ENHANCE-studie na 3 jaar opvolging:
De eerste resultaten, na 18 maanden, van de COCHLEA-studie toonden aan dat, in een kleine steekproef van 20 deelnemers, de uitvoerende functie significant verbeterde bij mannen zonder hogere opleiding (p = 0,010), terwijl de cognitieve functie stabiel bleef bij de andere deelnemers.
“Wij beschikken nu over gegevens van gebruikers van cochleaire implantaten voor een grotere steekproef tot 54 maanden (4,5 jaar) na implantatie, en vergelijkende gegevens tussen de groep gebruikers van cochleaire implantaten en de AIBL-vergelijkingsgroep tot 3 jaar. Deze studie wordt momenteel opgesteld voor publicatie in 2024. De nieuwe resultaten wijzen op een significante verbetering in sommige cognitieve functies bij gebruikers van cochleaire implantaten op de lange termijn en een stabiliteit in andere, terwijl de AIBL-groep een algemene verslechtering liet zien in een tempo dat ongeveer gelijk is aan dat wat wordt verwacht voor de algemene bevolking.”
“Het is interessant om op te merken dat in de resultaten van de ENHANCE- en COCHLEA-studie niet alleen de versnelde achteruitgang niet wordt gezien die vaak wordt waargenomen bij ouderen met gehoorverlies, maar de achteruitgang die we zouden verwachten in het kader van normale cognitieve veroudering bij alle ouderen evenmin zichtbaar is.”
Professor Sarant besluit: “Alle volwassenen van 50 jaar en ouder zouden regelmatig een gehoorscreening moeten ondergaan (om de 2 tot 3 jaar), maar dit is over het algemeen niet het geval. Gezien de hoge comorbiditeit die gepaard gaat met gehoorverlies, hebben beroepsbeoefenaars in de gezondheidszorg een zeer belangrijke rol te spelen in het helpen van patiënten om hun cognitieve functies en sociale relaties te behouden, en in het bevorderen van gezond ouder worden door alle oudere patiënten door te verwijzen voor gehoorscreening en -zorg in het kader van hun algemene behandeling. De ENHANCE- en COCHLEA-studie bewijzen dat een gehoorinterventie de cognitieve gezondheid kan bevorderen.”
“Het verminderen van de cognitieve belasting van aandachtig luisteren kan een betere gezondheid en betere cognitieve functies bevorderen. Er bestaat echter ook voldoende bewijs dat een gehoorinterventie een betere fysieke en mentale gezondheid bevordert, valincidenten beperkt en over het algemeen het gebruik van de gezondheidszorg vermindert. Om collega’s te citeren: ‘het verbeteren van het gehoor en de levenskwaliteit is een doel op zich’ en zou bij elke gelegenheid moeten worden aangemoedigd.”
1. Livingstone G., et al., Dementia prevention, intervention, and care 2020. The Lancet, Vol. 396, No. 10248. Published: July 30, 2020.
2. Livingstone G., et al., Dementia prevention, intervention, and care. The Lancet, Vol. 390, No. 10113. Published: July 19, 2017.
2. Sarant J. Z., et al., ENHANCE: a comparative prospective longitudinal study of cognitive outcomes after 3 years of hearing aid use in older adults. Front. Aging Neurosci., 31 January 2024. Sec. Alzheimer’s Disease and Related Dementias. Volume 15 - 2023 | https://doi.org/10.3389/fnagi.2023.130218
4. Sarant J. Z., et al., The Effect of Cochlear Implants on Cognitive Function in Older Adults: Initial Baseline and 18-Month Follow Up Results for a Prospective International Longitudinal Study. Front. Neurosci., 02 August 2019 Sec. Neurodegeneration Volume 13 - 2019 | https://doi.org/10.3389/fnins.2019.00789
5. Blustein J., Weinstein B. E., & Chodosh J. (2023). It is time to change our message about hearing loss and dementia. Journal of the American Geriatrics Society, 71(8), 2676-2679.
