Your browser is outdated. Upgrade your browser for better user experience and security
In de Europese Unie is een cerebrovasculair accident (CVA) de op één na frequentste doodsoorzaak en eveneens één van de belangrijkste oorzaken van invaliditeit bij volwassenen. Dysfagie is hierbij een frequente complicatie van een beroerte. Het heeft een impact op de levenskwaliteit van de patiënten maar ook op hun resultaten. Voorlopig bestaat er geen specifieke en doeltreffende behandeling voor dysfagie na een CVA.4 In sommige landen werd op grote schaal acupunctuur gebruikt om een CVA te behandelen.
Wereldwijd is China koploper qua cerebrovasculaire accidenten, met 2,4 miljoen nieuwe gevallen per jaar en ongeveer 1,1 miljoen doden.
Gemiddeld lijdt meer dan 50% van de patiënten die een beroerte hadden in de acute fase aan post-CVA-dysfagie. De aandoening verhoogt het risico op complicaties, meer specifiek aspiratiepneumonie, ondervoeding, uitdroging, een langere opnameduur, slechte resultaten en overlijden.
Het slikproces is een complex mechanisme dat wordt gestuurd door een netwerk waarbij de hersenschors, het subcorticale gebied en de hersenstam betrokken zijn. Een disfunctie van dit netwerk na een cerebrovasculair accident geeft aanleiding tot dysfagie. De slikspieren verzwakken na een CVA, wat aanleiding geeft tot een afname van de bewegingen tijdens het slikken.
De voorbije decennia is de behandeling van de acute fase van CVA’s aanzienlijk verbeterd dankzij reperfusietechnieken, de oprichting van gespecialiseerde units en preventieve inspanningen. Volgens de richtlijnen bestaat de behandeling van dysfagie na CVA bij voorkeur uit interventies op het vlak van voeding en gedrag (sliktraining), een goede mond- en tandhygiëne, geneesmiddelen en perifere of centrale zenuwregulatie (repetitieve transcraniële magnetische stimulatie, transcraniële elektrostimulatie, transcraniële gelijkstroomstimulatie en faryngeale elektrostimulatie). Er bestaat echter nog geen specifiek en doeltreffend therapeutisch schema om dysfagie na een CVA te behandelen. Door de toenemende problematiek nemen China en bepaalde Oost-Aziatische landen hun toevlucht tot tongacupunctuur.
Acupunctuur kan de terminale zenuwreceptoren stimuleren, de zintuiglijke waarneming en het herstel van de hersenschors en de beschadigde subcorticale zenuwen bevorderen, de werking van de glossofaryngeale zenuwen en de reflexboog verbeteren en de slikreflex versterken.
Tongacupunctuur is een unieke, natuurlijke therapie. De behandeling is gemakkelijk toe te dienen door een acupuncturist en wordt goed aanvaard door de patiënten. Specifieke acupunctuurpunten ter hoogte van de tong zouden verschillende meridianen stimuleren, die geassocieerd zijn met de functies van verschillende organen, om de bloedcirculatie en de energiestroom in het lichaam te regelen.
De klinische praktijk toont aan dat tongacupunctuur doeltreffender is wanneer het wordt gecombineerd met lichaamsacupunctuur. Tongacupunctuur in de behandeling van dysfagie kan op verschillende manieren de slikfunctie verbeteren. Het kan de excitabiliteit van de corticale zenuwcellen wijzigen, het herstel van de neurologische functies bevorderen, de musculaire excitabiliteit van de neuronen verbeteren, de aan dit proces gerelateerde pathways activeren en de controle verbeteren over de zenuwen en spieren die gebruikt worden tijdens het slikproces.
Tongacupunctuur is dus een doeltreffende, veilige en betrouwbare therapie uit de traditionele Chinese geneeskunde. Ze is gebaseerd op vele jaren klinische ervaring en vormt een potentiële methode voor de behandeling van dysfagie.
Alle studies rond dit onderwerp werden uitgevoerd in China, bij kleine patiëntengroepen. Een Chinees team voerde een literatuuronderzoek en een meta-analyse uit om de doeltreffendheid te evalueren van tongacupunctuur in de behandeling van dysfagie na CVA, en om de klinische toepassing ervan te promoten. In totaal werden in de analyse 1 094 patiënten opgenomen binnen 15 studies. In deze studies kreeg de interventiegroep tongacupunctuur, alleen of in combinatie met andere therapieën (lichaamsacupunctuur, slikrevalidatie, elektrische spierstimulatie, …).
De resultaten suggereren dat de globale doeltreffendheid van tongacupunctuur, alleen of in combinatie met andere therapieën, superieur was aan die in de controlegroep bij patiënten met dysfagie na CVA (p<0,00001).
In een aantal in de meta-analyse opgenomen studies werd een watertest (WST; Water Swallowing Test) gebruikt als criterium om de doeltreffendheid te evalueren. Deze niet-invasieve test maakt het mogelijk de slikcapaciteit en de evolutie ervan in de tijd te evalueren. De analyse van de subgroepen wees uit dat de scores op de watertest beter waren binnen de interventiegroep dan in de controlegroep (p < 0,00001).
In drie van de in de meta-analyse opgenomen studies werd overigens gebruikgemaakt van een gestandaardiseerde slikevaluatie (SSA, Standardized Swallowing Assessment) als criterium voor de doeltreffendheid. Ook hier waren de resultaten significant beter in de interventionele groep (p < 0,00001).
De onderzoekers concluderen dat de resultaten binnen de meta-analyse suggereren dat tongacupunctuur, alleen of in combinatie met andere therapieën, klinisch doeltreffend is in de behandeling van dysfagie na een CVA.
De literatuur van deze studies vertoonde echter enkele lacunes op vlak van de methodologie. De studies waren namelijk van korte duur en leverden dus geen informatie op over de follow-up van de patiënten. De evaluatiecriteria waren subjectief. Bovendien waren de meeste experimentele protocollen enkelblind.
De onderzoekers benadrukken dat in de toekomst multicentrische, gerandomiseerde klinische studies van hoge kwaliteit, met grote steekproeven en een regelmatige follow-up, uitgevoerd zouden moeten worden om krachtigere bewijzen aan te tonen.
1. Wafa H. A. et al., Burden of Stroke in Europe. Stroke. 2020; 51: 2418–2427
2. Arnold M. et al., Dysphagia in Acute Stroke: Incidence, Burden, and Impact on Clinical Outcome. Plos One 2016; 11(2): e0148424
3. Dziewas R. et al., European Stroke Organisation and European Society for Swallowing Disorders guideline for the diagnosis and behandeling van post-stroke dysfagie. European Stroke Journal 2021; 6 (3): LXXXIX–CXV
4. Li L. et al., Tongue acupuncture for the treatment of post-stroke dysphagia: a meta-analysis of randomized controlled trials. Front. Neurosci. 2023; 17: 1124064
5. Shi X. et al., Can Tongue Acupuncture Enhance Body Acupuncture? First Results from Heart Rate Variability and Clinical Scores in Patients with Depression. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine 2014; ID 329746
