‘Sonrisas que eschuchan’: een uniek initiatief, dat in Guatemala levens verandert

‘Sonrisas que eschuan’, letterlijk ‘glimlachen die luisteren’, is een organisatie die slechthorenden in Guatemala helpt. Hoorproblemen worden in Guatemala immers vrijwel nooit behandeld. ¹

Guatemala, gesitueerd in Midden-Amerika, heeft een bevolking van 15 miljoen inwoners met een laag tot middelhoog inkomen die vooral op het platteland leven (57,2% tegenover 42,8% in de steden). Het land heeft een vrij hoog geboortecijfer (jaarlijkse bevolkingsgroei van 2,4%): elk jaar worden er ongeveer 365.000 baby’s geboren, circa 1.000 per dag. Volgens internationale statistieken worden dagelijks één tot drie baby’s op 1.000 geboren met een gehoorprobleem. En daar moeten we nog de kinderen bijtellen die gehoorverlies zullen oplopen door andere oorzaken, zoals meningitis, herhaaldelijke otitis, trauma’s enz.¹

Op het gebied van gehoorverlies vormt de pediatrische populatie slechts het topje van de ijsberg. Meer dan 5 % van de wereldbevolking – dat zijn 432 miljoen volwassenen – heeft gehoorverlies. En bijna 80 % van de mensen die lijden aan gehoorverlies wonen in landen met een laag of gemiddeld inkomen, waar de hulpverlening beperkt is.²

Hoewel hoortoestellen een positieve impact hebben voor mensen met gehoorverlies, zien we dat deze niet overal ter wereld even vlot beschikbaar zijn. In landen met lage of gemiddelde inkomens heeft minder dan 3% van de personen die een hoortoestel nodig hebben, er ook toegang toe. Deze ongelijkheid is grotendeels het gevolg van een gebrek aan financiering, maar mede ook doordat er weinig belang wordt gehecht aan de zorg voor oren en het gehoor. Bijgevolg zijn er ook geen audiologen of andere competente gezondheidswerkers beschikbaar en is er een gebrek aan hoortoestellen^.3

Dat geldt ook voor Guatemala. Hoewel Guatemala het dichtstbevolkte land van Midden-Amerika is, zijn audiologische zorgen er zeer beperkt. In het land is er slechts één audiologe aan het werk: Patricia Castellanos de Muñoz. Zij is de oprichtster van ‘Sonrisas que Escuchan’, een organisatie die gesteund wordt door de Sonova Group en Lapperre.^4,5

Gehoorverlies in een land in nood

Het avontuur begint in 2009: Sonrisas que eschuchan wordt opgericht in een recordtijd (minder dan 6 maanden). Naast haar dagtaak als audiologe, wilde Patricia Castellanos de Muñoz aanvankelijk ook een paar arme kinderen en volwassenen helpen door hoortoestellen te doneren. Maar toen dokters, leerkrachten en ouders van het bestaan van de organisatie hoorden, kon ze de stroom van aanvragen niet meer bolwerken.⁵

De oprichtster van Sonrisas que eschuchan ging vervolgens op zoek naar financiële hulp en investeerders. Ze slaagde erin om hoortoestellen aan te kopen dankzij privégiften en sprak ook haar contacten in de Verenigde Staten aan  om tweedehands hoortoestellen te recupereren. “En daarnaast kregen we ook nog heel veel hulp van de Hear the World Foundation, een organisatie van de Sonova Group. Zij willen mensen met gehoorverlies een beter leven geven. Toen we hen contacteerden en om hulp vroegen, kregen we heel wat steun op verschillende manieren”, verklaarde Patricia Castellanos de Muñoz in het tijdschrift Salsa.⁵

De tweedehands hoortoestellen worden eerst aan een grondige controle onderworpen, hersteld indien nodig, en ontsmet. Daarna worden ze gedoneerd aan de patiënten die er gebruik van kunnen maken. “Ik ben echt trots en blij dat we zoveel mensen hier in Guatemala kunnen helpen met deze opgeknapte hoortoestellen. Sonrisas que Escuchan is de enige organisatie in Guatemala die het op deze manier doet. Daar ben ik heel blij om”, vertelde Patricia Castellanos de Muñoz ook aan Salsa.⁵

Meer dan hoortoestellen

Sonrisas que eschuchan beperkt zich niet tot het verdelen en aanpassen van hoortoestellen voor patiënten zonder toegang tot de hoorzorg. Vandaag leidt Patricia Castellanos de Muñoz ook specialisten op in verschillende domeinen. Met hun hulp voert de organisatie gehoorscreenings uit bij pasgeborenen en in scholen. Zo levert ze hoortoestellen voor de kleine patiënten, die meteen worden aangepast, tenzij een nauwkeurigere diagnose of bijkomende testen nodig zijn. In dat geval worden de kinderen doorverwezen naar het ziekenhuis voor de gepaste zorgen. Het team voert eveneens gehoorscreenings uit in heel het land en biedt opleidingen aan voor ouders en leerkrachten.^4,5

Sonrisas que Escuchan remedieert niet alleen gehoorverlies, maar schenkt ook aandacht aan preventie. Zo zorgt de organisatie bijvoorbeeld voor gehoorbescherming voor de leerlingen van een school in Guatemala City. De kinderen worden in de praktijklessen vaak blootgesteld aan luide geluiden, zoals het geluid van een houtbewerkingsmachine. Met de gehoorbeschermers wordt vermeden dat het lawaai het gehoor van de leerlingen beschadigt.⁴

In landen zoals Guatemala is de weg die moet worden afgelegd om kwaliteitsvolle zorgen voor slechthorenden te kunnen krijgen, nog lang. Initiatieven zoals die van Patricia Castellanos de Muñoz zijn dus van onschatbare waarde. Want ook mensen in Guatemala verdienen een toekomst die hen toelacht.   

_{^{1. Fundación Sonrisas Que Escuchan. https://sonrisasqueescuchan.org.gt/  2. WHO, Deafness and hearing loss. 1 April 2021. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/deafness-and-hearing-loss}} 

_{^{3. Spreckley M, et al. Impact of Hearing Aids on Poverty, Quality of Life and Mental Health in Guatemala: Results of a before and after Study. Int J Environ Res Public Health. 2020 May 15;17(10):3470. doi: 10.3390/ijerph17103470. PMID: 32429252; PMCID: PMC7277678.}} 

_{^{4. Hear the World Foundation, Putting smiles on children’s faces with colorful hearing aids. https://www.hear-the-world.com/en/hearguatemala  5. Sonrisas que eschuchan : un sourire qui écoute. Salsa n°37.}}

Meer nieuws: